Łagodne torbiele jajników – co powinnaś wiedzieć

Jednymi z najczęstszych nieprawidłowości diagnozowanymi na standardowej wizycie ginekologicznej są torbiele jajników. 

Pomimo, sytuacja ta wiąże się z dużym stresem, w dużej ilości przypadków nie wymaga leczenia. Ale czy torbiel torbieli równa? Czy każda z nas tak samo odczuwa ich obecność? Zapraszam Was do szybkiego przejrzenia ich leksykonu;)

Ale zacznijmy od początku, czyli objawów. “Czy widzimy się na standardową wizytę kontrolną czy ma Pani jakieś dolegliwości?” 

Takim pytaniem zaczynam wizytę, kiedy widzę się poraz pierwszy z pacjentką. 95% z nich odpowiada, że odczuwa ból podbrzusza. Ale czy to oznacza, że coś jest nie tak? Nie. Bardzo często jest to niewielki ból związany z owulacją albo ból miesiączkowy o miernym nasileniu. Jednak jeśli ból nie jest związany z cyklem miesiączkowym, jest silniejszy niż standardowe dolegliwości podczas miesiączki lub gdy jego charakter jest “kłujący” – zaświeca nam się czerwona lampka i musimy wykluczyć wszelkie patologie (w tym torbiele). Dolegliwości nie muszą występować jednostronnie – torbiel może “przesuwać” macicę i ból może obejmować całe podbrzusze. Przy mniejszych jest to raczej ból po stronie występowania torbieli. 

Jeśli dolegliwościom bólowym towarzyszy częstomocz, może to także sugerować występowanie torbieli. 

Jej rozmiar powoduje to, że w miednicy mniejszej robi się mało miejsca, dlatego uciskany pęcherz musi być częściej opróżniany. Jeśli chodzi o parcie na stolec jest to objaw znacznie rzadziej zgłaszany przez pacjentki. 

Przy występowaniu torbieli bardzo często mamy do czynienia z nieprawidłowymi krwawieniami z dróg płciowych. 

I może być to plamienie w trakcie cyklu, a także zmiana charakteru miesiączki – zazwyczaj na dłuższą i bardziej obfitą. Związane jest to z wahaniami hormonów, które nie dość, że powodują powstanie torbieli czynnościowej, to jeszcze wpływają na cały nasz cykl. I nie jest to nic strasznie poważnego. Ale miesiączka dwa razy w ciągu długości jednego cyklu może każdego trochę zaniepokoić…

W ekstremalnych przypadkach dużych torbieli mogą wystąpić także nudności i wymioty. 

Ale żyję nadzieją, że większość Was zgłosi się wcześniej do lekarza i nie będzie ich odczuwać. W tym miejscu chciałam Was uwrażliwić na jeszcze jedną sytuację – torbiele lubią pękać podczas seksu. Związane jest to z czystą mechaniką, gdzie po prostu siłą wprowadzania penisa jest ona “naruszana”. I pamiętam przynajmniej dwa przypadki, które spotkałam na izbie przyjęć. Przerażony chłopak prowadzi zwijającą się z bólu dziewczynę, która zemdlała podczas uprawiania seksu. Mało komfortowa sytuacja. Dlatego uwrażliwiam Was – jeśli jesteście w okresie obserwacji torbieli to stosunki płciowe wyłącznie w jak najbardziej subtelny sposób;) 

To, do czego nie chcemy dopuścić to skręcanie się szypuły torbieli / jajnika. 

Jak wiecie jajnik ufiksowany jest przez więzadła, przez co jest strukturą dość mobilną. Jeśli torbiel zacznie się podkręcać, a charakter bólu zmieni się, będzie bardziej intensywny, dodatkowo wystąpią nudności – musicie skonsultować się z lekarzem. Może to doprowadzić do niedokrwienia całego jajnika, a w najgorszym przypadku historia ta może skończyć się jego wycięciem. Mówię o najgorszej opcji, ale chcę Was uwrażliwić, żebyście słuchały sygnałów wysyłanych przez Wasze ciało. 

Torbiele czynnościowe jajników, czyli tzw. torbiele proste występują najczęściej. 

Powstają w momencie, kiedy pęcherzyk dominujący zapomni “pęknąć” w trakcie owulacji. I zamiast zniknąć z Twojego jajnika zostaje i powiększa się. Jakie jest postępowanie? Uzależnione od jego wielkości i Twoich dolegliwości. Zazwyczaj są to torbiele bezobjawowe, które obserwujemy. Kontrolne USG po kolejnej  miesiączce. W przypadku torbieli przetrwałej możliwe jest leczenie farmakologiczne. Operacja – dopiero w przypadku dołączenia się objawów. 

Innym rodzajem torbieli czynnościowych są torbiele krwotoczne. 

Jajnik jest silnie unaczyniony, więc nietrudno o powstanie “ranki”. Torbiel prosta wypełnia się krwią i tadam! Postępowanie jest podobne jak powyżej, ale jej znikanie trwa zazwyczaj trochę dłużej. Pamiętaj, że pomimo, że są to wyłącznie zmiany czynnościowe, i nie wzbudzają naszego wielkiego niepokoju to postępowanie jest uzależnione od ich rozmiaru, dolegliwości i czasu trwania – Twój lekarz podejmie na pewno najlepszą dla Ciebie decyzję odnośnie leczenia. 

Czasami torbiele krwotoczne mogą być mylone z torbielami czekoladowymi, czyli endometrialnymi. 

Przyczyna jest prosta – obie mogą być wypełnione krwią. Mechanizm powstawania jest jednak całkowicie inny, dlatego postępowanie także jest inne. Endometrioza jajnika związana jest w występowaniem tkanki endometrium w jajniku, które krwawi tak jak endometrium w jamie macicy. Niestety nie jest możliwe samoistne wchłonięcie się torbieli, bo proces ten powtarza się cały czas. Endometrioza jest tematem bardzo rozległym i mam zamiar poświęcić jej przynajmniej 3 posty w tym miesiącu, więc wybaczcie, że tutaj potraktuje ją dość powierzchownie. Leczenie – farmakoterapia lub operacja. Leczenie “szyte” na miarę pacjentki jest bardzo zindywidualizowane. Dlaczego? O tym już w przyszłych wpisach.

Czasami w jajnikach odnajdujemy także guzy lite, czyli zbudowany z tkanki stałej. 

Jednym z przykładów takiego guza jest potworniak dojrzały, który może być guzem zawierającym włosy, zęby, wytwory skóry np. łój czy nawet komórki łożyska albo komórki nerwowe. Sprawa jest bardziej skomplikowana, bo jak zapewne się domyślacie, nie znika on sam. Musimy go po prostu wyciąć. Co więcej sprawa komplikuje się bardziej, bo zawsze chcemy wykluczyć obecność potworniaka niedojrzałego, który wchodzi już w aspekty leczenia onkologicznego.

Leczenie torbieli prostych to farmakoterapia lub leczenie operacyjne. 

Leczenie hormonalne dobrane przez Waszego lekarza, bo kto Was lepiej zna jak nie on / ona;)). Jeśli jest nieskuteczne – z pomocą przychodzi leczenie operacyjne. W moim ośrodku 80% operacji wykonywanych jest metodą laparoskopową. Laparotomia (czyli operacja “na otwarto”) zarezerwowana jest tylko dla leczenia raka jajnika / ewentualnie jego podejrzenia albo innych chorób, gdy wycięte struktury (guzy miednicy mniejszej, mięśniaki czy właśnie torbiele) nie mogą być usunięte przez rany po trokarach. Laparoskopia jest metodą mniej obciążającą organizm (mniejsze uszkodzenie tkanek), bardziej precyzyjną (wszystko robimy pod powiększeniem) i wiążącą się z krótszą hospitalizacją. Jedynym ograniczeniem jest rozmiar torbieli, możliwości ośrodka oraz umiejętności operatora. Pamiętaj, że decyzja podejmowana jest po zebraniu wywiadu i dokładnym badaniu, ale jeśli masz wątpliwości czy proponowane rozwiązanie jest dla Ciebie najlepsze – skonsultuj to z drugim specjalistą. 

Wiem, że to wpis o torbielach łagodnych, ale mówiąc o jajniku nie sposób nie przypomnieć o raku jajnika. To oddzielny, ale bardzo ważny temat, dlatego odsyłam Was do wpisu o nim (przejdź do wpisu)

Mam nadzieję, że nakreśliłam Wam świat łagodnych zmian jajnika. 

Pamiętajcie, że zawsze konieczna jest konsultacja z ginekologiem, ale diagnoza torbieli to nie koniec świata! 😉 Ważne, żebyś się kontrolowała i postępowała zgodnie z zaleceniami swojego lekarza.