Rak endometrium – co powinnaś wiedzieć

Zdaję sobie sprawę, że dzisiejszy post powinien być kierowany do Waszych mam i babć, a nie do Was. 

Ale jednocześnie chcę Was uczulić także na dbanie o innych. W moim gabinecie coraz częściej spotykam się z kobietami, które są namawiane przez swoje córki/wnuczki do regularnej kontroli u ginekologa. Moje serce rośnie, bo to znaczy, że nasze pokolenie dba nie tylko o siebie, ale także o kobiety ze swojego otoczenia. 

Rak endometrium, bo o nim dzisiaj opowiem, dotyka głównie kobiet po 50 roku życia. 

Jest nowotworem trzonu macicy obejmującym jej błonę śluzową – tak, tak dokładnie tą samą, która złuszcza się w trakcie miesiączki. Z jakiegoś powodu (a raczej z powodu wielu czynników) prawidłowe komórki endometrium zaczynają się nieprawidłowo dzielić i rozwija się początkowo rozrost endometrium, który nieleczony może przejść nowotwór złośliwy. 

Nie będę wchodziła w tym artykule w szczegóły molekularne powstawania raka endometrium, bo zdaję sobie sprawę, że nie każdy musi pasjonować się nowotworami jak ja:) 

U podstaw powstawania najczęstszego typu tego nowotworu leży działanie estrogenów, które nie są zrównoważone progestagenami. Właśnie dlatego otyłość, a także cukrzyca typu 2 są jednymi z najbardziej obciążających czynników. Tkanka tłuszczowa produkuje estron, stąd im jej więcej, tym więcej estrogenów. Kolejnymi czynnikami są cykle bezowulacyjne (np w zespole policystycznych jajników), wczesny wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, późna menopauza i nierództwo. Wszystko rozchodzi się właśnie o gospodarkę hormonalną. 

Szczególną grupą kobiet narażonych na ten nowotwór to kobiety po przechorowanym raku piersi leczone hormonalnie lekiem o nazwie tamoksifen. 

Moja własna mama należy do tej grupy i dlatego bardzo jej pilnuję i robię częste badania USG. Dodatkowo możliwy jest także wariant genetyczny raka endometrium. Wchodzi on w skład zespołu Lyncha razem z rakiem jelita grubego, jajnika, żołądka a także jelita cienkiego. Jeśli widzisz, że w Twojej rodzinie jest dużo nowotworów – bądź czujna i badaj się!

W związku z tym, że otyłość jest naszą chorobą cywilizacyjną, coraz więcej kobiet decyduje się na nieposiadanie dzieci i kilka innych czynników zachorowalność na raka endometrium wzrasta. 

Konieczny jest wzrost naszej świadomości odnośnie tej choroby. Ale spokojnie – komórki prawidłowego endometrium nie zamieniają się z dnia na dzień w komórki nowotworowe. Stadium przejściowym jest rozrost endometrium. Nie każdy rozrost jest aż taki zły. Ten z atypią jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Dopóki jest bez atypii możemy leczyć go hormonalnie. 

Jakie są objawy raka endometrium (a także rozrostu endometrium)? 

Najczęstszym z nich jest krwawienie z dróg rodnych. Dotyczy głównie kobiet po menopauzie, dlatego w tej grupie każde nieprawidłowe krwawienie powinno być weryfikowane przez lekarza. Problematyczny bywa okres okołomenopauzalny, gdy miesiączki nie są już regularne – są raczej gościem który wpada od czasu do czasu i nie wiadomo czy jest to jeszcze miesiączka, czy już objaw, że dzieje się coś złego. Czasami choroba pozostaje długo bezobjawowa. Właśnie dlatego musimy rozmawiać z kobietami z naszego otoczenia zaciągnąć je do ginekologa na kontrolę i USG nawet przy braku objawów. 

Uwierzcie mi, że zabiegane mamy czy kochające babcie myślą o sobie na samym końcu. 

A czasami wystarczy USG poszerzone o biopsję aspiracyjną endometrium. Obie te procedury mogą być wykonane w gabinecie – hospitalizacja nie jest konieczna do diagnostyki. I ta jedna wizyta u ginekologa może odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania. 

Pomimo, że rak endometrium jest nowotworem złośliwym to wcześnie wykryty daje bardzo dobre wyniki leczenia. 

We wczesnym okresie zaawansowania często wystarczy leczenie operacyjne – wycięcie macicy z przydatkami z limfadenektomią, czyli wycięciem węzłów chłonnych. W większości przypadków wykonujemy tą operację laparoskopowo, czyli małoinwazyjnie. Czasami konieczna jest późniejsza radioterapia. Na szczęście wysoce zaawansowane stadia należą do rzadkości. W ich leczeniu operacja nie jest możliwa, dlatego stosujemy radiochemioterapię. Lwia część raków diagnozowana jest we wczesnych etapach, dlatego tak ważna jest diagnostyka. Niestety, kiedy już zaniedbamy i choroba znacznie się rozwinie, leczenie bywa bardzo ciężkie a rak ma tendencje do nawracania. 

Rak endometrium jest szczególnie mi bliski, ponieważ jest tematem mojej rozprawy doktorskiej. 

W komórkach endometrium i węzłów chłonnych oznaczam ekspresję nie tylko receptorów dla estrogenów i progestagenów, ale także pewnego białka, którego występowanie związane jest z większą tendencją choroby do przerzutowania. Być może dołożę swoją lichą cegiełkę do leczenia zaawansowanych raku endometrium w przyszłości;)

Tak jak starałam się Wam przedstawić, rak endometrium to choroba, z którą możemy wygrać. 

Nie powiem, że do profilaktyki należy posiadanie dużej ilości dzieci, bo byłoby to nadużycie;)  Otyłość jest tym czynnikiem, z którym możemy walczyć. Wydaje się, że zrzucenie nadprogramowych kilogramów należy wyłącznie do profilaktyki chorób naczyniowo – sercowych. Nic bardziej mylnego. Dzisiaj dorzucamy do tego worka profilaktykę nowotworową. 

Dbajcie o siebie i o kobiety z Waszego otoczenia <3